Prawo pobytu do 3 miesięcy
Obywatele UE/EOG/Szwajcarii i członkowie ich rodzin niebędący obywatelami UE/EOG/Szwajcarii mogą przebywać w Polsce przez okres do 3 miesięcy bez konieczności spełniania jakichkolwiek warunków pobytu, innych niż posiadanie ważnego dokumentu podróży. Obywatel UE/EOG/Szwajcarii może posiadać inny ważny dokument potwierdzający jego tożsamość i obywatelstwo. Członkowie ich rodzin niebędący obywatelami UE/EOG/Szwajcarii, powinni posiadać wizę w celu wjazdu do Polski chyba, że są zwolnieni z tego wymogu.
Pobyt powyżej 3 miesięcy
Obywatelowi UE/EOG/Szwajcarii przysługuje prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące, w przypadku gdy spełnia jeden z następujących warunków:
- jest pracownikiem lub osobą pracującą na własny rachunek na terytorium Polski;
- posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Polski, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej oraz odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne (jest objęty powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym lub jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji w rozumieniu art. 5 pkt 23 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1510, z późn. zm.) albo posiada prywatne ubezpieczenie zdrowotne, pokrywające wszelkie wydatki, które mogą wyniknąć podczas pobytu na terytorium Polski w związku z potrzebą pomocy medycznej lub leczeniem szpitalnym, w którym ubezpieczyciel zobowiązuje się do pokrycia kosztów udzielonych ubezpieczonemu świadczeń zdrowotnych bezpośrednio na rzecz podmiotu udzielającego takich świadczeń, na podstawie wystawionego przez ten podmiot rachunku);
- studiuje lub odbywa szkolenie zawodowe w Polsce oraz posiada wystarczające środki finansowe do utrzymania siebie i członków rodziny na terytorium Polski, tak aby nie stanowić obciążenia dla pomocy społecznej oraz posiada odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne;
- jest małżonkiem obywatela polskiego.
Urzędy wojewódzkie wstrzymały bezpośrednią obsługę klientów. Dlatego w chwili obecnej nie ma możliwości zarejestrowania pobytu, uzyskania zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE, wydania karty pobytu członka rodziny obywatela UE, jak też dokumentów potwierdzających prawo stałego pobytu na terytorium Polski. W dniu 31 marca 2020 r. weszła jednak w życie ustawa, która przewiduje m.in. zawieszenie co do zasady biegu terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19. W związku z tym, termin na złożenie wniosku w sprawie zarejestrowania pobytu lub wydania karty pobytu członka rodziny obywatela UE nie biegnie (bieg terminu nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres).
Ponadto, wspomniana ustawa przewiduje zawieszenie co do zasady biegu terminów procesowych w toczących się postępowaniach administracyjnych i ograniczenia w prowadzeniu tych postępowań na czas zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. W tym okresie nie stosuje się także przepisów o bezczynności organów oraz o obowiązku organu do powiadamiania strony lub uczestnika postępowania o niezałatwieniu sprawy w terminie. Oznacza to, że w toczących się obecnie postępowaniach w sprawach zarejestrowania pobytu lub wydania/wymiany dokumentu pobytowego, strony postępowania nie muszą być zawiadamiane odrębnym pismem o zmianie terminu załatwienia sprawy.
Należy natomiast podkreślić, że uprawnienia pobytowe obywateli UE/EOG/Szwajcarii oraz członków ich rodzin korzystających na terytorium Polski ze swobody przemieszczania się przysługują z mocy prawa, jeśli spełnione są warunki prawa pobytu. Nie zależą więc od zarejestrowania pobytu lub uzyskania dokumentu pobytowego.
Przywrócenie kontroli na granicach wewnętrznych Polski oraz ograniczenia w przemieszczaniu się przez przejścia graniczne
Na podstawie rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji tymczasowo od 15 marca 2020 r. do odwołania przywrócono kontrole na granicach wewnętrznych, a także ograniczenia w przemieszczaniu się przez przejścia graniczne:
– zawieszono ruch na przejściach granicznych z Rosją, Białorusią oraz Ukrainą, których wykaz określony jest w załączniku nr 1 do rozporządzenia;
– ograniczono ruch graniczny na przejściach granicznych z Niemcami, Czechami, Litwą, Słowacją, a także z Rosją, Białorusią oraz Ukrainą oraz w lotniczych i morskich przejściach granicznych. Wykaz przejść wraz z rodzajem dozwolonego ruchu granicznego określony jest w załączniku nr 2 do rozporządzenia.
W zakresie ruchu osobowego na kierunku wjazdowym do Polski na lądowych oraz w lotniczych i morskich przejściach granicznych przekraczać granicę państwową mogą:
1) obywatele Rzeczypospolitej Polskiej;
2) cudzoziemcy, którzy są małżonkami albo dziećmi obywateli Rzeczypospolitej Polskiej albo pozostają pod stałą opieką obywateli Rzeczypospolitej Polskiej;
3) cudzoziemcy posiadający Kartę Polaka;
4) szefowie misji dyplomatycznych oraz członkowie personelu dyplomatyczno-konsularnego misji, czyli osoby posiadające stopień dyplomatyczny oraz członkowie ich rodzin;
5) cudzoziemcy posiadający prawo stałego lub czasowego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) cudzoziemcy posiadający prawo do pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, czyli cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy na takich samych zasadach co obywatele polscy, posiadający zezwolenie na pracę, zaświadczenie o wpisie do ewidencji w sprawie pracy sezonowej, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy:
a) wykonują pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
b) przedstawiają dokumenty, z których wynika, że podjęcie pracy rozpocznie się niezwłocznie po przekroczeniu granicy;
7) cudzoziemcy, którzy prowadzą środek transportu służący do przewozu osób lub towarów, a ich przejazd następuje w ramach czynności zawodowych polegających na transporcie towarów lub przewozie osób.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody Komendanta Głównego Straży Granicznej, może zezwolić cudzoziemcom, innym niż wyżej wymienieni, na wjazd na terytorium Polski.
Z powyższego wynika, że do kontroli granicznej na podstawie obecnie obowiązujących przepisów dopuszczeni zostaną obywatele UE/EOG/Szwajcarii lub członkowie ich rodzin znajdujący się w co najmniej jednej z poniższych sytuacji:
- obywatele UE/EOG/Szwajcarii posiadający zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE lub dokument potwierdzający prawo stałego pobytu obywatela UE, wydane przez organy polskie;
- członkowie rodzin obywateli UE/EOG/Szwajcarii posiadający kartę pobytu członka rodziny obywatela UE lub kartę stałego pobytu członka rodziny obywatela UE, wydane przez organy polskie;
- obywatele UE/EOG/Szwajcarii lub członkowie ich rodzin będący małżonkami obywateli polskich lub dziećmi obywateli polskich lub dziećmi pozostającymi pod stałą opieką obywateli polskich;
- obywatele UE/EOG/Szwajcarii lub członkowie ich rodzin posiadający Kartę Polaka;
- obywatele UE/EOG/Szwajcarii lub członkowie ich rodzin będący szefami misji dyplomatycznych lub członkami personelu dyplomatyczno-konsularnego misji;
- obywatele UE/EOG/Szwajcarii lub członkowie ich rodzin wykonujący pracę na terytorium Polski lub posiadający dokumenty, z których wynika, że rozpoczną wykonywanie pracy niezwłocznie po wjeździe na terytorium Polski.
Więcej informacji dotyczących przekraczania granic można znaleźć na stronie: www.strazgraniczna.pl.
Obywatele Zjednoczonego Królestwa i członkowie ich rodzin
Obywatele Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej do końca 2020 r. w tzw. okresie przejściowym, są traktowani jak obywatele UE, a członkowie ich rodzin jak członkowie rodzin obywateli UE
Informacja pozyskana ze strony: https://udsc.gov.pl